Nhận biết gạch kém chất lượng

     Cả nước có hơn 37 đơn vị sản xuất gạch ốp lát và hầu hết làm gạch men (ceramic). Hai năm gần đây có khoảng 11 doanh nghiệp đầu tư máy móc thiết bị sản xuất thêm gạch granite (đá thạch anh nhân tạo). Ðón được sự ưa chuộng của người tiêu dùng về loại gạch granite này, hàng Trung Quốc cùng loại đang được nhập về nhiều trên thị trường cả nước. Giá tuơng đối rẻ, màu sắc, hoa văn khá đa dạng nhưng chất lượng cần phải “xét lại”...

Kém chất lượng từ khâu sản xuất

     Gạch granite kém chất lượng thì cốt liệu pha trộn và quy trình sản xuất không đạt chuẩn. Ví dụ, phân lượng phần trăm tràng thạch và đất sét khác nhau; phụ gia thay vì nhập ngoại loại tốt thì dùng loại sản xuất nội địa vì lượng màu chiếm tỷ lệ lớn; nhiệt độ nung không tới, các phân tử trong cốt liệu sẽ thiếu độ kết chặt. Từ đó “công thức” tạo xương gạch không đạt và đó là những yếu tố làm giảm giá thành sản phẩm. Có thể nhận diện gạch "yếu": bề dày viên gạch mỏng hơn và chỗ dày mỏng không đều; bề mặt gạch có những điểm rỗ; màu không được sắc, hơi xỉn và phía lưng viên gạch không in tên nhà sản xuất.
     Sản phẩm kém chất lượng thường "rút" bớt nguyên liệu, sử dụng chất liệu xấu và quy trình thực hiện không "nghiêm". So với sản phẩm đạt thì hàng "yếu" chỉ được nung từ 700 - 800oC, thời gian nung chừng 32 - 35 phút. Bản thân men oxid thủy ngân và phụ gia trong men frit loại tốt khi nóng chảy sẽ tạo bề mặt mịn hơn. Giảm thiểu các công đoạn sản xuất nêu trên đều là những "biện pháp" tham gia để hạ giá thành.
 

Nhận biết gạch xấu

     Có thể nhận diện hàng kém chất bằng việc xem độ dày và tính đồng đều của viên gạch. Kích cỡ các viên sai lệch nhiều trong cùng một lô hàng, có thể thấy được độ cong vênh, không phẳng; mặt men bị rỗ. Ðường nét của hoa văn không sắc sảo do lưới tấm lụa in không mịn và tính đồng màu trong từng lô hàng không ổn định. Hàng kém chất thì màu sẽ mau phai, lớp men mau mòn hay bong tróc và dễ trầy xước. Cách nhận diện nữa là khi đưa gạch vào máy cắt, hàng xấu đứt ngọt và nhanh; ngược lại gạch tốt, đường cắt đi chậm.
     Hiện các hãng làm gạch trong nước thường có phòng trưng bày và tổ tư vấn khách hàng, giúp người tiêu dùng chọn lựa sản phẩm có hoa văn, kích cỡ và sắc màu phù hợp với ngôi nhà. Mặt khác, từng lô hàng đều được phân theo ngày sản xuất hay theo số sê-ri nên màu đồng bộ. Bởi gạch lô trước với lô sau xuất xưởng thường có sự sai lệch màu nhất định. Do vậy mua gạch "trôi nổi", không rõ xuất xứ sẽ khó có sắc màu giống đồng loạt. Hơn nữa, mẫu mã hàng nội rất đa dạng từ họa tiết cổ điển cho đến hiện đại đều xuất hiện; có cả gạch tạo vân đá, giả gạch tàu, gạch sân vườn, gạch ốp lát có viền, điểm nhấn đồng bộ…
     Ông Trần Văn Ðô, chủ cửa hàng gạch và vật liệu xây dựng trên đường Tô Hiến Thành, quận10 nói, "gạch men loại 3 của Việt Nam sản xuất vẫn tốt hơn gạch Trung Quốc vì thường loại dở mới nhập sang để bán giá rẻ. Bẻ viên gạch ra, nhiều khi còn thấy vết xám đen ở giữa xương gạch do nung chưa tới. Và coi chừng nhầm gạch Trung Quốc được chào là hàng Ðài Loan!".
     Ông Nguyễn Công Ðịnh, giám đốc chi nhánh công ty chuyên sản xuất gạch granite cho biết, ông đã đi khảo sát thị trường gạch tại Trung Quốc; các doanh nghiệp lớn vẫn sản xuất rầm rộ hàng tốt cho xuất khẩu và bán nội địa có giá cao hơn hàng tại Việt Nam. Còn những đơn vị nhỏ bị phá sản nhiều, hàng hóa chất đầy bãi "và có thể các loại gạch đó đang được đưa sang thị trường Việt Nam”.
     Không riêng gì hàng Trung Quốc có phẩm chất thấp mà hàng sản xuất trong nước cũng đang có những loại giá thấp và những người trong ngành cho biết, "chỉ có giảm chất lượng mới có giá cạnh tranh như vậy! Và sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong nước hiện khá căng thẳng”. Ông Trần Văn Phát, trợ lý kinh doanh tổng giám đốc một công ty gạch cho biết, Hiệp hội gốm sứ xây dựng đã có kiến nghị lên Bộ Xây dựng ban hành một tiêu chuẩn cao Việt Nam dành cho các loại gạch ốp lát xuất khẩu và sử dụng nội địa. Vì hiện nay, mỗi đơn vị tự xây dựng một tiêu chuẩn riêng cho mình và tự chịu trách nhiệm; không cơ quan nào giám định chất lượng. Từ đó nhiều doanh nghiệp đầu tư thiết bị cũ kỹ và “chắp vá” không đồng bộ nên các công đoạn sản xuất không đạt yêu cầu. Hoặc để giảm giá thành sản phẩm thì kết hợp giảm chất lượng; những yếu tố đó gây khó khăn cho sự chọn lựa của người tiêu dùng.

Thế nào là gạch ceramic và granite?
• Granite, một dạng đá nhân tạo
     Cốt liệu chính để sản xuất gạch granite gồm 70% tràng thạch và 30% đất sét cùng một số các phụ gia khác. Và thực hiện trên quy trình: phối liệu trên được nghiền mịn, pha màu, sấy thành bột; tạo hình trên máy ép; sau đó sấy khô và đem nung ở nhiệt độ khoảng 1.200 - 1.220oC. Nhờ màu trộn vào trong cốt liệu nên không bị bay màu và là gạch đồng chất, từ đáy đến bề mặt cùng một chất liệu. Ðộ bóng đạt được là do mài bóng chứ không phải tráng lớp men trên bề mặt như ceramic.
     Gạch sản xuất đúng quy chuẩn, có độ dày nhất định, độ cứng cao và độ hút nước rất thấp - nhỏ hơn 0,05%. Do kết cấu nén chặt nên xương gạch cứng, không có lổ rổng (mao mạch) và không bị rạn nứt, ố mốc hay rêu bám theo thời gian.

Tường ốp gạch granite nhân tạo

• Gạch men ceramic
     Ngược lại với granite, gạch ceramic có cốt liệu 70% là ðất sét và 30% tràng thạch; ðược nung ở nhiệt ðộ 1.100oc và thời gian nung phải từ 42 - 45 phút. quy trình chính qua 4 bước: làm xương, tráng men, in lụa và nung.